Deventer Festivali
Deventer Festivali 2001

Türk Karikatür Ustaları Hollanda’da
Hollanda’nın Deventer kentinde her yıl Noel öncesi düzenlenen mizah şenliğinin bu yılki onur konuğu Türkiye idi. Hazelstad Deventer Belediyesi’ne bağlı Deventer Kenti Turizm Kurumu’nun FECO (Federation of Cartoonists Organisations) ile müşterek düzenlediği festivalin adı “Deventer Koek & Turkse Koffie”(Deventer Ballı Çöreği ile Türk Kahvesi) olarak ilan edildi.

Festival kapsamında uluslararası bir karikatür yarışması düzenlendi. Konu başlığı “Türkiye Avrupa’ya Daha Yakın” olan yarışmaya çeşitli ülkelerden yediyüze yakın karikatürcü katıldı. Yarışmada Arjantinli çizer Marlene Pohle birincilik ödülünü kazanırken, İngiltere’den Jed Pascoe ikincilik, Türkiye’den Eray Özbek ise üçüncülük ödüllerini aldılar. Ayrıca yine Türkiye’den Burhanettin Ardagil mansiyon alan ilk on karikatürcü arasına girmeyi başardı.

Yılın “Altın Kalem” ödülüne “Yürüyenler” adlı albümüyle layık görülen Tan Oral ise festival açılışında yapılan merasim esnasında ödülünü Deventer Belediye Başkanı’nın elinden aldı.

Sergi açılışı 22 Aralık 2001 günü Deventer Tarih Müzesi’nde, Deventer yerel basını, Hollanda Ulusal Televizyonu 1.kanalı, yarışmada ödül ve mansiyon kazanan sanatçılar ile, aralarında gurbetçi vatandaşlarımızın da bulunduğu kalabalık bir izleyici topluluğu önünde gerçekleşti. Serginin ayrı bir bölümünde Türkiye basınında yer alan ve Türkiye – Avrupa Birliği ilişkilerini işleyen özel bir karikatür sergisi bulunuyordu. Behiç Ak, Ercan Akyol, Nezih Danyal, Latif Demirci, Piyale Madra, Kamil Masaracı, Tan Oral, Semih Poroy ve İzel Rozental’in karikatürlerinden oluşan bu sergiye Hollanda basını büyük ilgi gösterdi.

Sergi açılışında, ödülünü almak üzere gelen Tan Oral’ın dışında, FECO Türkiye Başkanı Nezih Danyal, sergide eserleri bulunan Kamil Masaracı, Semih Poroy ve İzel Rozental da hazır bulundular.

Özel Türkiye sergisini hazırlayan ve bu nedenle konuk Türk karikatürcüleri adına Hollanda Ulusal TV’si 1.kanalına demeç veren İzel Rozental, bu karikatür yarışmasının ve özel sergi ile albümün birer ibret vesikası olduklarını vurgulayarak, “Bazı batılı karikatürcülerin Türkleri ne kadar yanlış tanıdıklarını, daha doğrusu hiç tanımadıklarını görmek gerçekten çok şaşırtıcı. Türkleri başlarında fes, ayaklarında çarık, uçan halılarına binmiş Arabistan çöllerini arşınlarken hayal edenler sandığımdan da çokmuş. Demek ki Türkiye’yi ve Türk insanını daha fazla tanıtmak gerekiyormuş. Ayrıca Türkiyeli çizerlerin de Avrupa’ya nasıl kuşkuyla baktıklarını gözlemek sanırım Türkiye’nin AB’ye balıklama dalmak istediğini sanan batılılar açısından da oldukça düşündürücü olmalı... Türkiye coğrafi ve siyasi nedenlerden dolayı bir gün mutlaka Avrupa Birliği’ne dahil olacaktır. Bu nedenlerden ötürü sergi çok dikkatle izlenmelidir.” Daha sonra Hollandalı sunucuyla birlikte kendi karikatürlerini yorumlayan İzel Rozental, sergide en beğendiği karikatürün bir Hollandalı’ya ait olduğunu belirtti: “Bert Witte’nin karikatürü, Türkiye’ye gelmiş, Türk insanını gerçekten tanımış yabancı bir sanatçının gözlemini yansıtıyor.” Karikatürde başında fes, minicik fincandan Amerikan kahvesi yudumlayarak Türkleri taklit ettiğini zanneden yabancı turistin hemen yanı başında, yüzündeki muzip gülümsemesiyle, başına minik fincanı geçirmiş, elindeki dumanı tüten ‘fes’ten Amerikan kahvesi içen bıyıklı Türk vatandaşı yer alıyor.

Festivalin diğer bir ilginç olayı ise Deventer’deki Türk Konsolosu’nun tutumu olmuş. Sergiyi düzenleyenlerin iddiasına göre, başlangıçta sergiyi destekleyen ve sergi açılışına ödül alan Türkleri davet etmeyi, açılış esnasında ise konuklara Türk Kahvesi ikram etmeyi vaat eden Deventer Konsolosu Ömür Şeneldil, albümde yer alan bazı karikatürleri gördükten sonra bu kararından cayarak sergiyi boykot etmiş. Bunun neticesinde Eray Özbek ödülünü almaya gelemedi, konuklar ise Hollandalıların yaptığı bol şekerli bir kahveyi Türk Kahvesi niyetine içmek zorunda kaldılar...

Açılış sonrası, sanatçılara bir akşam yemeği veren Belediye Başkanı, Hanzestad Deventer’de yoğun bir Türk nüfusunun bulunduğunu ancak bunun kendileri tarafından sorun değil aksine bir kültür zenginliği olarak algılandığını, birbirimizi anlamanın en iyi yolunun ise birlikte ve birbirimize gülmekten geçtiğini vurguladı.

23 Aralık günü diğer sanatçılarla birlikte Deventer’de bir WorkShop gerçekleştiren sanatçılarımız kentten çok iyi izlenimlerle ayrıldı.

Şubat ayına kadar Deventer’de açık kalacak sergi, daha sonra Hollanda ve Belçika’nın çeşitli kentlerini dolaşacak. Sergi albümü ise FECO’nun Ankara temsilciliğinden (Karikatür Vakfı www.nd-karikaturvakfi.org.tr / cartoon@nd-karikaturvakfi.org.tr ) temin edilebilir.